Το τελευταίο τσιγάρο

   Μετά από ένα χρόνο είχα τη χαρά να συναντήσω και πάλι τη Λένα Μαντά και αυτή τη φορά όχι σε κάποιο φιλικό τσάι σαν και την προηγούμενη που μας είχε προσκαλέσει στο σπίτι της η αγαπημένη Ελένη Τσαμαδού. Αυτή τη φορά ο λόγος της συνάντσή μας ήταν για να παρουσιάσω το Τελευταίο τσιγάρο στο βιβλιοπωλείο Πάργα στη Λάρνακα.

Ο Δημήτρης Μπαλαούρας των εκδόσεων Πάργα έχει κάνει εξαιρετική δουλειά. Έχει διαμορφώσει τους χώρους των βιβλιοπωλείων του σε Λευκωσία, Λάρνακα και Πάφο ιδανικούς χώρους για παρουσιάσεις βιβλίων που μπορούν να φιλοξενήσουν πάρα πολλή κόσμο. Και τη Λένα όπως και πολλές άλλες γνωστές πεζογράφους που ήρθαν αυτές τις μέρες από Αθήνα το αναγνωστικό κοινό της Κύπρου τις δέχθηκε με πολλή αγάπη.

Θα μεταφέρω το κείμενο της παρουσίασής μου όπως ακριβώς έγινε στις 8 Ιουνίου στη Λάρνακα.

   Η καταξιωμένη πεζογράφος Λένα Μαντά είναι σε όλους γνωστή κι αγαπητή τόσο για τα συναρπαστικά βιβλία που μας χαρίζει, όσο και από τη στενή επαφή που φροντίζει να κρατά με το ανααγνωστικό της κοινό. Επισκέπτεται συχνά την Κύπρο και μας κρατά ενήμερους για όλες τις νέες εκδόσεις. Έχει ένα επικοινωνιακό χάρισμα και ίσως να μην είναι άσχετο με την Πολίτικη καταγωγή της γιατί όπως όλοι γνωρίζουμε είναι άνθρωποι ανοιχτόκαρδοι και εκδηλωτικοί. Αυτό το χάρισμα το διακρίνουμε και στην επαγγελματική της εξέλιξη. Σπούδασε νηπιαγωγός αλλά δεν ασχολήθηκε με το επάγγελμα για να αναζητήσει κάτι πιο δημιουργικό. Έστησε ένα δικό της θίασο για κουκλοθέατρο με έργα δικής της συγγραφής. Έχει δημοσιεύσει άρθρα σε τοπικές εφημερίδες και για δύο χρόνια διετέλεσε διευθύντρια προγράμματος ραδιοφωνικού σταθμού των βορείων προαστίων. Φέτος ανακηρύχθηκε συγγραφέας της χρονιάς 2009 από το περιοδικό Life & Style.
   Την πρωτογνώρισα μέσα από το βιβλίο της "Βαλς με δώδεκα θεούς" και ομολογώ πως μου έκανε εντύπωση η φρεσκάδα της ιστορίας και της γραφής της. Μετά τη συάντησα σε μια παρουσίαση του βιβλίου της "Το σπίτι δίπλα στο ποτάμι". Έκτοτε παρακολουθώ κάθε καινούργια της έκδοση. Το έργο της Λένας ξεδιπλώνεται σαν βεντάλια και μας παρασέρνει κάθε φορά σ' ένα απαρόβλεπτο ταξίδι. Ταξίδεψα με τη "Θεανώ τη Λύκαινα της Πόλης", στην "Άλλη πλευρά του νομίσματος". στο ΄"Ερωτας σαν βροχή" και τώρα το "Τελευταίο τσιγάρο". Ένα τελευταίο τσιγάρο για να συντροφέψει τη μοναξιά, τη θλίψη και την απόγνωση. Ένα τελευταίο τσιγάρο για να σώσει το μυαλό απ' τη συμφορά. Μέσ σε αναρίθμητα άδεια πακέτα γράφτηκε το μυθιστόρημα, ένα έργο ώριμο και βαθύ, με το περιτύλιγμα του μύθου αλλά και αλήθειες, που μέσα του εύκολα αναγνωρίζεις ανθρώπους της διπλανής πόρτας. Ένα ανάγνωσμα με προβληματισμούς της σύγχρονης κοινωνίας που μέσα του αναδεικνύονται οι ανθρώπινες σχέσεις φιλία, προδοσία, εγωισμοί, πάθη, παράνομοι έρωτες, σκηνές βίαιες και σκληρές και που όλα πλέκονται αρμονικά σε μια πολύ στέρεα και ενδιαφέρουσα ιστορία.
   Το μυθιστόρημα αρχίζει με μια γαμήλια τελετή όπου η Εύα και ο Μιχάλης ενώνουν τη ζωή τους με τα δεσμά του γάμου. Ο Μιχάλης λατρεύει τη γυναίκα που παντρεύτηκε. Η Εύα αγαπάει μονάχα τον εαυτό της. Στη συνείδησή της η μικροαστική ζωή του Μιχάλη δεν ταιριάζει με τη δική της που θέλει να δείχνει πως ανήκει σε ανώτερη κοινωνική τάξη. Ένα πλάσμα χωρίς βάθος ή ιδανικά που παραπαίει στην επιφάνεια και το περιτύλιγμα - όπως συχνά θα την κατηγορήσει η πιστή φίλη του Μιχάλη η Μαρκέλλα. Διαπραγματεύεται την εγκυμοσύνη της προκειμένουν να διατηρήσει το καλογυμνασμένο της σώμα. Η Μαρκέλλα θα κάνει την παρέμβασή της όπως κάθε φορά που αντιλαμβάνεται πως κάτι πάει στραβά στη ζωή του φίλους της. Με επιχειρήματα πείθει την Εύα να μην διακόψει την εγκυμοσύνη. Έτσι χωρίς καλά καλά η Εύα να συνειδητοποιήσει τη σημασία της μητρότητας, φέρνει στον κόσμο τη Μάρθα.
   Ο Μιχάλης μέσα από μια μέτρια επιχείρηση προσπαθεί να ικανοποιεί τις μεγαλεπήβολες ανάγκες της υπερφίαλης γυναίκας του η οποία τον υποκινεί να καταπιαστεί με κάτι μεγάλύτερο που να είναι στα μέτρα της. Έτσι ο Μιχάλης πλέκεται στα δίκτυα του Μάρκου που δε φημιζόταν για τις έντιμες πράξεις του, και πριν καλά καλά το καταλάβει οδηγείται στην καταστροφή. Η Εύα μένει αδιάφορη κι αδρανής στην κατρακύλα που θα ακολουθήσει. Ενοχλείτε από την νέα κατάσταση πραγμάτων και αναζητά καινούργια ενδιαφέροντα για να περνά καλά. Οι μόνοι άνθρωποι που παραστέκονται στο Μιχάλη είναι η Μαρκέλλα, ο Στέφανος, ο Τζιόρτζης και ο Σίμος.
   Η Εύα μ' ένα εγωκεντρισμό αποποιείται τις ευθύνες της σαν σύζυγος και μητέρα για να ικανοποιεί τα πάθη και τις σεξουαλικές της ορέξεις. Η Μάρθα χωρίς μητρική αγάπη και στοργή γίνεται έρμαιο των καταστάσεων και οδηγείται στην νευρική ανορεξία. Κι εδώ ακριβώς είναι που ο αναγνώστης θα σταθεί περισσότερο. Γίνεται κοινωνός της μοντέρνας αυτής αρρώστιας που στις μέρες μας παίρνει απρόβλεπτες διαστάσεις. Μέσα από την πορεία της Μάρθας ο αναγνώστης θα πάρει μια γεύση της ασθένειας που αιτία που την προκαλεί δεν είναι τίποτα άλλο παρά ψυχολογική αστάθεια, έλλειψη αγάπης και προσοχής. Η Μάρθα μεγαλωμένη κοντά σε μια μάνα που διαρκώς ήταν απούσα, διψούσε από μητρική αγκαλιά και μιας λέξης που τόσο άσπλαχνα στερήθηκε από την ίδια της τη μητέρα. Τη λέξη  "σ' αγαπώ".
Ένα άλλο μεγάλο κεφάλαιο σ' αυτό το μυθιστόρημα είναι το θέμα της μεγάλης φιλίας που στην εποχή μας ακούγεται τόσο εξιδανικευμένο και δυσεύρετο.
     Το μυθιστόρημα κυλάει σε γλώσσα απλή και ρέουσα χωρίς λεκτικούς ακροβατισμούς, αλλά δοσμένο με τρόπο που να συμβάλλει στην αληθοφάνεια. Δεν έχει κανενός είδους διδακτισμό. Όμως έντεχνα μέσα από τους χαρακτήρες, τα γεγονότα, τα επεισόδια δίνει μαθήματα ζωής.
Εύχομαι στη Λένα Μαντά δημιουργική συνέχεια και αντοχές για να μας χαρίσει πολλά ακόμα συναρπαστικά βιβλία.