Συνέντευξη στο Vlepo με την Κατερίνα Σαμψώνα

Παρασκευή 22 Αυγούστου 2008

Ένα ταξίδι στη Τσεχία

Από την πρώτη μέρα στης ξενάγησης, χαμένη μέσ' την ασύλληπτη ομορφιά στα γραφικά δρομάκια της Πράγας, κρατούσα στη σκέψη μου την ανάμνηση της Μαρίας. Πότε με το γάργαρο γέλιο της να διανθίζει τα Αφρικάνικα δειλινά μου και πότε με την ανήσυχη ματιά της να μου φέρνει μια γλυκόπικρη γεύση στο στόμα. Ποτέ δε μου μίλησε για τις τόσες ομορφιές της πατρίδας της. Ποτέ δεν την είδα να ορθώνει με περηφάνεια το ανάστημα και να παινευτεί για τον πολιτισμό της. Γιατί την καθήλωνε ο μεγάλος θυμός που έκρυβε μέσα της για τον κατακτητή, και χανόταν στα λόγια τα ανείπωτα από φόβο... Τώρα μετά από τόσα χρόνια πώς να είναι άραγε τα πράγματα; Άδικα το μάτι μου προσπαθεί να διεισδύσει μέσα απ' τις κλειστές πόρτες των κτιρίων με τα κεντητά καφασωτά, να πιάσω τους παλμούς και τη σκέψη των ανθρώπων που τα κατοικούν. Οι πόρτες έμειναν ερμητικά κλειστές κι εγώ ακόμα προσπαθώ να πιάσω των παλμών αυτών των ανθρώπων που ζούνε πια ελεύθεροι...
Αυτά σκεφτόμουν ενώ διασχίζαμε τα γραφικά δρομάκια της Πράγας που κουβαλούν έντεκα αιώνων ιστορίας. Θέατρα, μουσεία, εκκλησιές, πλατείες, πινακοθήκες. Χάζευα τα μπαρόκ κτίρια που ήταν διαποτισμένα το κάθ' ένα χωριστά με μια πινελιά δικής του χρονολογικής υπόστασης, μα που φαίνονταν όλα ίδια. Θαύμαζα το μόχθο και τον ίστρο των ανθρώπων κάποιας εποχής, που με τα λιγοστά μέσα έφτιαχναν καλλιτεχνήματα για να κρατήσουν αιώνια. Ο υπέροχος γοτθικός ναός του Αγίου Βίτου με τα απίθανα βιτρό, κτιζόταν για έξη αιώνες. Πλάι το Βασιλικό Παλάτι του Καρόλου που σήμερα είναι η κατοικία του Προέδρου. Πιο πέρα η ξακουστή γέφυρα του Καρόλου με τα 516 μέτρα μήκος, μας πρόσφερε ένα ευχάριστο όλο ζωντάνια περπάτημα με τους αυτοσχέδιους μουσικούς να συνοδεύουν το κάθε μας βήμα, τους ζωγράφους που έκαναν πορτραίτα στους περαστικούς... Τη μονοτονία των αναγεννησιακών κτιρίων σπάζει η μοντέρνα γυάλινη προσθήκη του αρχιτέκτονα Φρανκ Ο Γκέρι με τη δημοφιλή ατραξιόν της πόλης Tancici Dum. Το σπίτι του χορού! Είναι γνωστό με το όνομα Φρεντ & Τζίντζερ γιατί θυμίζει χορευτική φιγούρα του διάσημου ζευγαριού Φρεντ Αστέρ.
Στη μίνι κρουαζιέρα μας στον ποταμό Μολδάβα απ' όπου θαυμάζαμε από μακριά την αρχιτεκτονική των κτιρίων και πάλι σκεφτόμουν "τίποτα απ' όλα αυτά δεν μας είπε η Μαρία".
Γύρω στη δεκαετία του ΄80, στη Νιγηρία, γνώρισα μια ωραία οικογένεια Τσεχοσλοβάκων. Τη Μαρία και τον Ιβάν. Εκείνος γιατρός, απεσπασμένος από την κυβέρνησή του σε Κρατικό Νιγηριανό Νοσοκομείο. Εκείνη βοηθός αρχιτέκτονας στην πατρίδα της, χωρίς άδεια εργασίας στη θετή χώρα. Τα παιδιά εννέα και δώδεκα χρονών έμεναν απομονωμένα στο σπίτι. Χωρίς σχολείο, χωρίς φίλους. Από την πρώτη στιγμή τους αγαπήσαμε και τους καλέσαμε στο σπίτι μας. Στα οχτώ χρόνια της γνωριμίας μας, ποτέ δεν άκουσα να κουβεντιάσουν για τις ομορφιές της πατρίδας τους, για την ιστορία, τον πολιτισμό και για την υπερηφάνεια της φυλής τους. Το μόνο που μας μετέδωσαν ήταν ο φόβος. Φόβο για το τι επικρατούσε στην πατρίδα τους εκείνη την εποχή. Φόβο για τον κατακτητή που καταπατούσε τα δικαιώματά τους. Δεν έστειλαν τα παιδιά τους στο Αμερικάνικο σχολείο μην το μάθουν οι αρχές στη χώρα τους... Δεν τους θυμάμαι ποτέ αυθόρμητους ή χαρούμενους. Μετρούσαν τις πράξεις και τα λόγια, λες και υπήρχε συνεχώς κάποιος αόρατος φακός που καταδυνάστευε τη ζωή τους. Όμως η ευγένεια και η λεπτότητα στους τρόπους ήταν κάτι έμφυτο και κανείς δεν μπορούσε να τους το στερήσει. Το διέκρινες από μίλια μακριά...
Η φωνή της Ντανιέλας, μιας πολύ γλυκιάς Τσέχας ξεναγού με άπταιστα Ελληνικά, με φέρνει στην πραγματικότητα. Δε χάνει ποτέ την ευκαιρία να υπογραμμίσει "αυτό που βλέπετε είναι το παλάτι της κουλτούρας που το κομμουνιστικό κόμμα χρησιμοποιούσε για συνεδριάσεις, τώρα χρησιμοποιείται για εκδηλώσεις" ή "τις απέραντες εκτάσεις που βλέπετε τις καλλιεργούσαν τσεχοσλοβάκοι και παρέδιδαν τον καρπό στους κομμουνιστές για να το μεταφέρουν στη Ρωσία, τώρα μέρος αυτού έχει η κυβέρνηση" ή "πρώτα η Ρωσική γλώσσα ήταν υποχρεωτική, τώρα κανείς δε θέλει ούτε να την ακούει". Καημένη μου Μαρία! Και φέρνω στο νου μου το ξαφνικό φευγιό τους. Τι μεσολάβησε; Τι απρέπεια να ξεστόμισαν ή έκαναν και τους ξεσήκωσαν άρον, άρον και τους χάσαμε; Για αρκετά χρόνια δεν ξέραμε αν κατοικούσαν στη Τσεχία ή στη Σλοβενία. Τώρα που όλα ρέουν και πάλι ομαλά στη χώρα τους μάθαμε πού βρίσκονται.
Το λεωφορείο κατευθυνόταν προς Κάρλοβι-Βάρι. Το μάτι μου ξεκουραζόταν μέσα στις αχανείς εκτάσεις πρασίνου, τόσο ανέφικτο σήμερα στο τόπο μας. Κατέγραφα τις αποχαρώσεις του πράσινου, το απίθανα ψηλό ανάστημα των ελάτων και μου κοβόταν η αναπνοή. Διανύαμε τα εκατόν είκοσι χιλιόμετρα από την Πράγα και δεν χόρταινα τις εικόνες που απλώνονταν μπροστά μου. "Ούτε γι αυτά μου μίλησε η Μαρία" σκεφτόμουν. Το Κάρλοβι-Βάρι μας υποδέχτηκε με τις δώδεκα ιαματικές πηγές του που αναβλύζουν ζεστές μέχρι και ως 70 βαθμούς. Πλήθος κόσμου τις επισκέπτεται κάθε χρόνο με την ελπίδα να γιατρέψει κάθε λογής πάθηση. Η πόλη αυτή είναι γνωστή και για τα κινηματογραφικά βεστιβάλ της. Δε σας κρύβω πως απολαύσαμε ένα καταπληκτικό γεύμα από ελάφι.
Αλλά η πιο απολαυστική εκδρομή ήταν στο μεσαιωνικό χωριό Τσέσκυ Κρούμλοβ. Περπατώντας στη ξύλινη γέφυρα έβλεπα από ψηλά το χωριό πλαισιωμένο από τη λίμνη σαν ένα μικρό νησάκι. Από ψηλά σου έδινε την εντύπωση μιας ψεύτικης πόλης που στήθηκε για σκηνικό κινηματογραφικής ταινίας. Διασχίζοντας την αυλή του παλατιού ένιωσα πως βρισκόμουν κάπου στο μεσαίωνα με τους ιππότες απάνω στα άλογα ντυμένοι με παραδοσιακές στολές να επιδίδονται σε κονταρομαχίες. Βέβαια η παράσταση δινόταν για τουριστικούς σκοπούς αλλά έδενε τόσο με το περιβάλλον που εύκολα σου έδινε τη ψευδαίσθηση πως βρίσκεσαι σε μια άλλη εποχή.
Το χωριό από το 1992 έχει κριθεί διατηρητέο και περιλαβάνεται στον κατάλογο παγκόσμιας κληρονομιάς της Ουνέσκο.
Και πάλι σκέφτομαι, αν η Μαρία μου μιλούσε γι αυτές τις ομορφιές μήπως η δύναμη της φιλίας μας θα άλλαζε κατά κάποιο τρόπο; Ή ο ίδιος ο τόπος θα μου φαινόταν διαφορετικός;

3 σχόλια:

Unknown είπε...

Well well well......

Yiola Papadopoulou είπε...

Καλωσόρισες goooooood girl στην παρέα μας!
Γιόλα

anagnostria είπε...

Πολύ ωραία η περιγραφή σου, Γιόλα μου. Έχω πάει στην Πράγα (δις) και στο Κάρλοβυ-Βάρυ, όχι όμως στα άλλα που περιγράφεις.