Από την πρώτη στιγμή που έπεσε στην αντίληψή μου το βιβλίο της Τσιμάντα Αντίτσι "Δακρυσμένος ήλιος" (εκδόσεις Ψχογιός), ένιωσα την ανάγκη να το διαβάσω. Στην αρχή από περιέργεια να δω πώς έγραψε η Νιγηριανή συγγραφέας από τη δική της σκοπιά τα χρόνια του εμφυλίου πολέμου στη χώρα της (δεκαετία του ΄60). Ένα θέμα που καταπιάστηκα κι εγώ στο βιβλίο μου "Το πεπρωμένο μιας ζωής" (εκδόσεις Άγκυρα), από μια άλλη ξεχωριστή σκοπιά. Διαβάζοντας η περιέργειά μου έγινε χαρά και συγκίνηση γιατί η συγγραφέας με ταξίδευε με τα δικά της μάτια σε πόλεις που έζησα, αποκαλύπτοντάς μου μια άλλη διάσταση πραγμάτων. Εγώ έγραψα με τα μάτια ενός λευκού, αυτή καταγράφει αυθεντικά και χωρίς περιστροφές ένα τρόπο ζωής, που εγώ γεύτηκα σαν φιλοξενούμενη στη χώρα της. Πολύ παραστατικά και με γλαφυρότητα μας μπάζει στον τρόπο σκέψης και ζωής των ανθρώπων της πατρίδας της με την απλοϊκότητα και τη φτώχια χωρίς φτιασιδώματα και ωραιοποιήσεις. Με ειλικρίνεια αφήνει να φανούν αισθήματα των μαύρων απέναντι στους λευκούς, αλλά και το αντίθετο.
"Η Ολάνα ποτέ δεν είχε συμπαθήσει κάποιον από τους φίλους της αδελφής της και δεν της άρεσε που η Καϊνένε έβγαινε με τόσο πολλούς λευκούς στην Αγγλία. Η επιδεικτική ευφράδειά τους, η υποκριτική δήθεν αποδοχή των Αφρικανών εκ μέρους τους την εκνεύριζαν. Η υπεροψία των Εγγλέζων, οι οποίοι νόμιζαν ότι καταλάβαιναν τους Αφρικανούς καλύτερα απ' όσο οι Αφρικανοί καταλάβαιναν τον εαυτό τους".
Ή πάλι η επιμονή των γονιών να προσφέρουν την όμορφη κόρη τους ερωμένη στον υπουργό, προκειμένου να εξασφαλίσουν μια εμπορική συμφωνία, ξεδιπλώνει ανεπιτήδευτα τα έθιμα που επικρατούν στην Αφρική.
Η ιστορία ξετυλίγεται στην δεκαετία του ΄60, όταν οι Άγγλοι έδωσαν στους Νιγηριανούς ανεξαρτησία, αλλά άφησαν πίσω τους το διαίρει και βασίλευε κι άναψαν τα μίση ανάμεσα στις φυλές. Οι Βρετανοί προτιμούσαν το Βορρά. Η ζέστη εκεί ήταν ευχάριστα ξηρή. Οι Χάουζα-Φουλάνι είχαν πιο ντελικάτα χαρακτηριστικά, συνεπώς ήταν ανώτεροι από τους νεγροειδείς Νότιους, ήταν Μουσουλμάνοι και άρα τόσο πολιτισμένοι όσο θα μπορούσε να περιμένει κανείς από τους ιθαγενείς. Ήταν φεουδαλιστές, επομένως ιδανικοί για να διευκολυνθεί η έμμεση διοίκηση αποικιακού τύπου. Απεναντίας ο υγρός Νότος, ήταν γεμάτος κουνούπια, παγανιστές και ανομοιογενείς φυλετικές ομάδες. Η φυλή Γιορόπα ήταν η μεγαλύτερη στα νοτιοδυτικά. Στα νοτιοανατολικά, οι Ίγκμπο ζούσαν σε μικρές δημοκρατικές κοινότητες. Ήταν απειθάρχητοι και ανησυχητικά φιλόδοξοι. Έτσι οι Άγγλοι ανάλογα με τις προτιμήσεις τους παίρνουν θέση και κατευθύνουν τα μίση. Η χώρα σπαράσσεται από τον εμφύλιο πόλεμο.
Όταν ακόμα όλα είναι ήρεμα οι δρόμοι τριών ανθρώπων διασταυρώνονται. Ο Ούγκβου, ένα φτωχό χωριατόπουλο εργάζεται σαν υπηρέτης σ' ένα Νιγηριανό καθηγητή. Η Ολάνα μια νέα γυναίκα από πλούσια οικογένεια επιχειρηματιών, σπουδαγμένη στην Αγγλία, εγκαταλείπει την προνομιακή ζωή της στο Λάγος για να ζήσει με τον χαρισματικό εραστή της τον καθηγητή Οντενίγκμπο στη μικρή πόλη Νουσούκα. Έρχεται σε σύγκρουση με τους φιλόδοξους γονείς της που πριτιμούν τον Υπουργό εραστή από την επαναστάτη καθηγητή. Απεναντίας η δίδυμη αδερφή της Ολάνα, ηΚαϊνένε θα προτιμήσει τον Ρίτσαρντ, ένα ντροπαλό Άγγλο παθασμένο με την αφρικανική τέχνη και που θα ζήσει πλάι της σαν ιθαγενής.
Ο πόλεμος της Μπιάφρα ξεσπά. Οι Χάουσα ξεκληρίζουν όλους τους Ίγκμπο που ζουν στην πόλη Κάνο. Η Ολάνα που συμπρωματικά επισκέπτεται ανύποπτη την πόλη βρίσκει όλα τα μέλη της οικογένειας της σφαγιασμένα. Την ίδια βοηθά να δραπετεύσει ο Χάουζα πρώην εραστής της. Απ' εκείνη τη στιγμή η ζωή δεν θα είναι πια ίδια. Η Ολάνα και η Καϊνένε κάνουν σκοπό της ζωής τους να βοηθήσουν όσο μπορούν τους συμπατριώτες τους. Και καθώς οι άνεμοι του πολέμου κτυπούν την πόρτα τους, οι ήρωες της ιστορίας έρχονται αντιμέτωποι με τα πάθη, τα όνειρα και τις επιθυμίες τους, μ' ένα τρόπο που κανείς δεν μπρούσε ποτέ να φανταστεί. Και ο Ούκβου ο υπηρέτης που κοντά στους ακαδημαϊκούς κυρίους του έμαθε γραφή και ανάγνωση, στο τέλος γράφει τη δική του ιστορία όπως την έζησε μέσα στους καπνούς και τις οβίδες. Τίτλος του βιβλίου του,
Ο κόσμος ήταν σιωπηλός όταν εμείς πεθαίναμε
"Η πείνα ήταν ένα από τα όπλα των Νιγηριανών κατά τη διάρκεια του πολέμου. Η πείνα ήταν που έκανε την Μοπιάφρα γνωστή ανά την υφήλιο. Η πείνα έκανε τους ανθρώπους στον κόσμο να την προσέξουν και πυροδότησε διαμαρτυρίες και διαδηλώσεις στο Λονδίνο, τη Μόσχα τη Τσεχοσλοβακία. Η πείνα ανάγκασε ανθρωπιστικές οργανώσεις να στέλνουν φαγητό στην Μπιάφρα με μυστικές νυχτερινές πτήσεις. Η πείνα απογείωσε την καριέρα πολλών φωτογράφων".
Μονάχα κάποιος που έζησε στην καρδιά της Μπιάφρα, στην πόλη Άμπα της Ανατολικής Νιγηρίας μπορεί να πει πόσο ανατριχιαστικά ρεαλιστικά γραμμένη είναι αυτή η ιστορία!
"Η Ολάνα ποτέ δεν είχε συμπαθήσει κάποιον από τους φίλους της αδελφής της και δεν της άρεσε που η Καϊνένε έβγαινε με τόσο πολλούς λευκούς στην Αγγλία. Η επιδεικτική ευφράδειά τους, η υποκριτική δήθεν αποδοχή των Αφρικανών εκ μέρους τους την εκνεύριζαν. Η υπεροψία των Εγγλέζων, οι οποίοι νόμιζαν ότι καταλάβαιναν τους Αφρικανούς καλύτερα απ' όσο οι Αφρικανοί καταλάβαιναν τον εαυτό τους".
Ή πάλι η επιμονή των γονιών να προσφέρουν την όμορφη κόρη τους ερωμένη στον υπουργό, προκειμένου να εξασφαλίσουν μια εμπορική συμφωνία, ξεδιπλώνει ανεπιτήδευτα τα έθιμα που επικρατούν στην Αφρική.
Η ιστορία ξετυλίγεται στην δεκαετία του ΄60, όταν οι Άγγλοι έδωσαν στους Νιγηριανούς ανεξαρτησία, αλλά άφησαν πίσω τους το διαίρει και βασίλευε κι άναψαν τα μίση ανάμεσα στις φυλές. Οι Βρετανοί προτιμούσαν το Βορρά. Η ζέστη εκεί ήταν ευχάριστα ξηρή. Οι Χάουζα-Φουλάνι είχαν πιο ντελικάτα χαρακτηριστικά, συνεπώς ήταν ανώτεροι από τους νεγροειδείς Νότιους, ήταν Μουσουλμάνοι και άρα τόσο πολιτισμένοι όσο θα μπορούσε να περιμένει κανείς από τους ιθαγενείς. Ήταν φεουδαλιστές, επομένως ιδανικοί για να διευκολυνθεί η έμμεση διοίκηση αποικιακού τύπου. Απεναντίας ο υγρός Νότος, ήταν γεμάτος κουνούπια, παγανιστές και ανομοιογενείς φυλετικές ομάδες. Η φυλή Γιορόπα ήταν η μεγαλύτερη στα νοτιοδυτικά. Στα νοτιοανατολικά, οι Ίγκμπο ζούσαν σε μικρές δημοκρατικές κοινότητες. Ήταν απειθάρχητοι και ανησυχητικά φιλόδοξοι. Έτσι οι Άγγλοι ανάλογα με τις προτιμήσεις τους παίρνουν θέση και κατευθύνουν τα μίση. Η χώρα σπαράσσεται από τον εμφύλιο πόλεμο.
Όταν ακόμα όλα είναι ήρεμα οι δρόμοι τριών ανθρώπων διασταυρώνονται. Ο Ούγκβου, ένα φτωχό χωριατόπουλο εργάζεται σαν υπηρέτης σ' ένα Νιγηριανό καθηγητή. Η Ολάνα μια νέα γυναίκα από πλούσια οικογένεια επιχειρηματιών, σπουδαγμένη στην Αγγλία, εγκαταλείπει την προνομιακή ζωή της στο Λάγος για να ζήσει με τον χαρισματικό εραστή της τον καθηγητή Οντενίγκμπο στη μικρή πόλη Νουσούκα. Έρχεται σε σύγκρουση με τους φιλόδοξους γονείς της που πριτιμούν τον Υπουργό εραστή από την επαναστάτη καθηγητή. Απεναντίας η δίδυμη αδερφή της Ολάνα, ηΚαϊνένε θα προτιμήσει τον Ρίτσαρντ, ένα ντροπαλό Άγγλο παθασμένο με την αφρικανική τέχνη και που θα ζήσει πλάι της σαν ιθαγενής.
Ο πόλεμος της Μπιάφρα ξεσπά. Οι Χάουσα ξεκληρίζουν όλους τους Ίγκμπο που ζουν στην πόλη Κάνο. Η Ολάνα που συμπρωματικά επισκέπτεται ανύποπτη την πόλη βρίσκει όλα τα μέλη της οικογένειας της σφαγιασμένα. Την ίδια βοηθά να δραπετεύσει ο Χάουζα πρώην εραστής της. Απ' εκείνη τη στιγμή η ζωή δεν θα είναι πια ίδια. Η Ολάνα και η Καϊνένε κάνουν σκοπό της ζωής τους να βοηθήσουν όσο μπορούν τους συμπατριώτες τους. Και καθώς οι άνεμοι του πολέμου κτυπούν την πόρτα τους, οι ήρωες της ιστορίας έρχονται αντιμέτωποι με τα πάθη, τα όνειρα και τις επιθυμίες τους, μ' ένα τρόπο που κανείς δεν μπρούσε ποτέ να φανταστεί. Και ο Ούκβου ο υπηρέτης που κοντά στους ακαδημαϊκούς κυρίους του έμαθε γραφή και ανάγνωση, στο τέλος γράφει τη δική του ιστορία όπως την έζησε μέσα στους καπνούς και τις οβίδες. Τίτλος του βιβλίου του,
Ο κόσμος ήταν σιωπηλός όταν εμείς πεθαίναμε
"Η πείνα ήταν ένα από τα όπλα των Νιγηριανών κατά τη διάρκεια του πολέμου. Η πείνα ήταν που έκανε την Μοπιάφρα γνωστή ανά την υφήλιο. Η πείνα έκανε τους ανθρώπους στον κόσμο να την προσέξουν και πυροδότησε διαμαρτυρίες και διαδηλώσεις στο Λονδίνο, τη Μόσχα τη Τσεχοσλοβακία. Η πείνα ανάγκασε ανθρωπιστικές οργανώσεις να στέλνουν φαγητό στην Μπιάφρα με μυστικές νυχτερινές πτήσεις. Η πείνα απογείωσε την καριέρα πολλών φωτογράφων".
Μονάχα κάποιος που έζησε στην καρδιά της Μπιάφρα, στην πόλη Άμπα της Ανατολικής Νιγηρίας μπορεί να πει πόσο ανατριχιαστικά ρεαλιστικά γραμμένη είναι αυτή η ιστορία!
6 σχόλια:
Παράγγειλα το βιβλίο από το Άμαζον και το περιμένω από μέρα σε μέρα. Μου αρέσει τα εξερευνώ τις λογοτεχνίες του κόσμου. Το φθινόπωρο θα είναι καθαρά αφρικανο-ιαπωνική υπόθεση. Καλή σου μέρα
Να το διαβάσεις αγαπητέ Λάκη. Εγώ ενθουσιάστηκα, όχι γιατί η Αφρική είναι δεύτερη μου πατρίδα αλλά γιατί η Αντίτσι έχει μια καταπληκτική γραφή και μεταφέρει τραγικά γεγονότα με μια αφοπλιστική απλότητα. Δε χρησιμοποιεί λόγια με στόμφο για να μιλήσει για μια ολάκερη οικογένεια που ξεκληρίστηκε, δεν αφήνει τον σπαραγμό να ξεχειλίσει όταν περιγράφει το κομμένο κεφαλάκι του παιδιού που η μάνα του φύλαξε σ' έν καλάθι. Με απλές λέξεις μπορεί να μεταφέρει την έκταση του θανάτου κι αυτό είναι το μεγαλείο της αφήγησής της.
Γιόλα μου, πολύ ωραία παρουσίαση. Καταλαβαίνω τη συγκίνηση και τον ενθουσιασμό σου από ένα τέτοιο βιβλίο μια και έχεις προσωπικές εμπειρίες.
Μα και για μένα δεύτερη πατρίδα είναι η Αφρική -πολλές φορές τη νιώθω και πρώτη- αφού γεννήθηκα στη Ζιμπάμπουε, την οποία επισκέφθηκα ξανά πριν δύο χρόνια, προτού πάρει για τα καλά την κάτω βόλτα.
Αγαπημένη Κίκα, χαίρομαι που σου άρεσε η παρουσίαση. Είναι γραμμένη από καρδιάς. Θα σου αρέσει ακόμα πιο πολύ το βιβλίο. Θα σου το δώσω να το διαβάσεις!
Αγαπητέ Λάκη είσαι όλο εκπλήξεις. Πραγματικά είναι μια θαυμάσια έκπληξη που διαπιστώνω πως κι εσύ είσαι παιδί της Αφρικής. Είμαι σίγουρη πως κι εσύ θα νιώσεις τις ίδιες με μένα συγκινήσεις όταν το διαβάσεις. Τι μας έκανε αυτή η χώρα και δεν μπορούμε να ξεφύγουμε από τα θέλγητρα της γοητείας της!
Δημοσίευση σχολίου