Παρουσίαση του βιβλίου Η ζωή είναι αγάπη από τη Φιλόλογο Συγγραφέα Κίκα Ολυμπίου

Πέμπτη, Νοεμβρίου 06, 2014

Η ζωή είναι αγάπη

Γιόλα Δαμιανού-Παπαδοπούλου
Η ζωή είναι αγάπη
Ψυχογιός, 2014

Έχω διαβάσει όλα τα βιβλία της Γιόλας κι έχω γράψει για αρκετά από αυτά. Νομίζω πως το «Η ζωή είναι αγάπη» είναι το πιο «εσωτερικό», το πιο ώριμό της βιβλίο. Την υπόθεση θα μπορούσαμε να την πούμε με τρεις γραμμές. Άλλωστε, μας τη δίνει και το οπισθόφυλλο και εν μέρει την πληροφορούμαστε από το πρώτο κιόλας κεφάλαιο. Ένα νέο κορίτσι, με όλη τη ζωή και όλα τα όνειρα μπροστά του, μια βραδιά χαράς και διασκέδασης, μέσα σε ελάχιστα δευτερόλεπτα, σ’ ένα αυτοκινητικό δυστύχημα, γίνεται τετραπληγική, καρφωμένη για πάντα σ’ ένα αναπηρικό καροτσάκι. Αυτό είναι όλο κι όλο το θέμα. Ποια στάδια όμως περνάει, πώς διαμορφώνεται η ζωή της από δω και πέρα, πώς αντιμετωπίζει αυτό που της έτυχε; Μπορεί μια τετραπληγική να γνωρίσει τον έρωτα; Να γευτεί τη χαρά της μητρότητας; Πώς μπορεί να γίνει ευτυχισμένη μια κοπέλα που ακινητοποιείται για πάντα; Όλα αυτά και πολλά ακόμα θέματα θίγονται, προβληματίζουν, κάνουν τον αναγνώστη να γυρίζει ανυπόμονα τις σελίδες, παρασυρμένος από την αφήγηση της Ιάνθης.

Ιάνθη λέγεται  η ηρωίδα του μυθιστορήματος. Το 1986 ήταν ένα δεκαεννιάχρονο ωραίο κορίτσι γεμάτο όνειρα για τη ζωή. Μαζί με τέσσερις αχώριστες φίλες ζουν ξένοιαστα τα χρόνια της εφηβείας και της ενηλικίωσης. Μαζί με τα όνειρα και τα σχέδιά τους για το μέλλον, νιώθουν τα πρώτα ερωτικά σκιρτήματα, διασκεδάζουν τα βράδια, χορεύουν στα «ορθάδικα», βλέπουν με αισιοδοξία τη ζωή που απλώνεται μπροστά τους. Ειδικά η Ιάνθη ονειρεύεται να γίνει δημοσιογράφος, ήδη αρχίζει να δημοσιεύει χρονογραφήματα σε μια εφημερίδα, ενώ συχνά καταφεύγει και στην ποίηση. Όμως όλα αυτά τα όνειρα και τα σχέδια, όλη αυτή η χαρά και η αισιοδοξία της ζωής, μέσα σε μια μόνο στιγμή συντρίβονται και γίνονται κομμάτια. Το σταματημένο ρολόι του οπισθόφυλλου, μια εικόνα που επαναλαμβάνεται στην αρχή κάθε κεφαλαίου, συμβολίζει με τον πιο χαρακτηριστικό τρόπο το σταμάτημα, το πάγωμα του χρόνου σε μια μόνο στιγμή. Φεύγοντας από μια νυχτερινή διασκέδαση, το αυτοκίνητο που οδηγούσε ο αγαπημένος της, αναπτύσσοντας ιλιγγιώδη ταχύτητα, προσκρούει σ’ ένα πάσσαλο κι όλα τελειώνουν για την Ιάνθη.

Από την παρουσίαση του βιβλίου στη Λευκωσία

Πολύ συχνά, δυστυχώς, ακούμε παρόμοιες ειδήσεις. Λυπούμαστε, ακόμα κι αν πρόκειται για άγνωστά μας πρόσωπα, όταν το αποτέλεσμα τέτοιων δυστυχημάτων είναι ο θάνατος. Κι όταν ακούσουμε ότι κάποιος μόνο «τραυματίστηκε σοβαρά», αισθανόμαστε σίγουρα μια ανακούφιση. Σκεφτόμαστε άραγε πως αυτό το «τραυματίστηκε σοβαρά» μπορεί κάποτε να είναι χειρότερο και από το θάνατο; Σκεφτόμαστε τι σημαίνει να είσαι ακινητοποιημένος, να εξαρτάσαι απόλυτα από τους άλλους, να μην έχεις ποτέ μια ιδιωτική στιγμή;

Τα πρώτα συναισθήματα, όταν η Ιάνθη συνειδητοποιεί την κατάστασή της είναι θυμός (γιατί να μου συμβεί εμένα αυτό;) άρνηση (όχι, δεν είναι δυνατό να μείνω έτσι, θα γίνω καλά) και απόρριψη του οίκτου. Δεν θέλει να δει κανένα, ούτε τις αχώριστες φίλες της, δεν μπορεί να ανεχτεί το να τη λυπούνται. Όταν μεταφέρεται σε νοσοκομείο της Αγγλίας, την περιμένει ένα άλλο σοκ. Το σοκ από τη δήλωση του Άγγλου γιατρού ότι δεν υπάρχει περίπτωση αλλαγής της  κατάστασής της. Ότι είναι τετραπληγική και θα μείνει για πάντα έτσι. Θα πρέπει, επομένως, να μάθει να ζει με την κατάστασή της. «Ο χώρος γύρω μου έγινε ξαφνικά πολύ μικρός. Η ψύχρα της φωνής του σκόρπισε παγωνιά στους τοίχους, στις πόρτες και εισχωρούσε μέσα μου σαν καταψύκτης, σαν βοριάς που παγώνει. Ένα μουγκρητό πόνου βγήκε απ’ το στέρνο μου και μετά έμεινα λιπόθυμη. Δε θυμάμαι πολλά από τις επόμενες ώρες, από τις επόμενες μέρες. Ήταν σαν να πετούσα σ’ ένα ακαθόριστο σκοτάδι… Είναι τρομακτικό να σκοτώνεις την ελπίδα, να κλειδώνεις τα όνειρα, να διαγράφεις τη ζωή. Ποια ζωή; Δεν υπήρχε ζωή! Ήμουν είκοσι χρόνων και δεν μπορούσα να περπατήσω, δεν μπορούσα να χρησιμοποιήσω τα χέρια μου, και το κεφάλι μου ήταν δεμένο με γάντζους  για να μένει όρθιο!»

Όμως, αυτή ακριβώς η συνειδητοποίηση της πραγματικότητας είναι που τη βοήθησε ώστε να μάθει όχι μόνο να ζει αλλά και να ξεπεράσει το πρόβλημά της. Ανεκτίμητη υπήρξε η βοήθεια του γιατρού της, του νοσηλευτικού προσωπικού, των άλλων παραπληγικών που ζούσαν εκεί. Μήνες μένει στο αγγλικό νοσοκομείο. Γυρίζει στην Κύπρο χωρίς να φορά τις γόβες που τόσο αισιόδοξα είχε πάρει μαζί της προσμένοντας το θαύμα. Μήπως όμως δεν είναι θαύμα αυτά που κατάφερε μετά στη ζωή της; Μαθαίνει να χειρίζεται τον υπολογιστή με μια ανεπαίσθητη κίνηση του μικρού δαχτύλου του αριστερού χεριού (τη μόνη κίνηση που μπορεί να κάνει), ξαναπαίρνει τη στήλη της στην εφημερίδα και αφοσιώνεται στον αγώνα για βελτίωση των συνθηκών ζωής των  παραπληγικών, συνθηκών τόσο δυσμενών στον τόπο μας. Κι όλα αυτά ενώ δεν παύει να ανεβαίνει τον προσωπικό της Γολγοθά. Δεν είναι μόνο η ακινησία. Η ακινησία συνεπάγεται πολλά άλλα προβλήματα. Προβλήματα στα νεφρά, πυρετούς, μολύνσεις. Αλλά και ψυχολογικά. Πότε μελαγχολεί, πότε οργίζεται ή γίνεται δύστροπη. Άλλοτε πάλι αναρωτιέται: «Υπάρχει Θεός; Κι αν υπάρχει γιατί δε μ’ άφησε να πεθάνω ή να με άφηνε παραπληγική… θα μπορούσα τουλάχιστον να χρησιμοποιώ τα χέρια μου». Μήπως υπάρχει μια μοίρα που καθορίζει τη ζωή μας από τη στιγμή που γεννιόμαστε; Αναρωτιέται. Όμως τις στιγμές αυτές δεν αργεί να διαδεχτεί η αισιοδοξία, η αγάπη για τη ζωή, ο αγώνας για τη δική της πρόοδο και το γενικότερο καλό. Κι όταν ο έρωτας θα χτυπήσει την πόρτα της καρδιάς της δυσκολεύεται να το πιστέψει. Κι όμως είναι αλήθεια. Όχι μόνο παντρεύεται, αλλά αποκτά κι ένα παιδί και τη βλέπουμε στο πρώτο κεφάλαιο να ετοιμάζεται για να πάει στην αποφοίτηση του γιου της από το Πανεπιστήμιο. Το θαύμα που οι δικοί της και η ίδια περίμεναν να γίνει δεν έγινε. Μήπως όμως είναι μικρότερο θαύμα ο έρωτας, ο γάμος, η γέννηση του παιδιού της;

Είναι αξιοθαύμαστος ο τρόπος με τον οποίο η συγγραφέας μετουσίωσε λογοτεχνικά μια πραγματική ιστορία. Πρότυπό της υπήρξε, όπως ομολογεί στον πρόλογό της, ένα κορίτσι που είχε τη μοίρα της Ιάνθης. Μίλησε για ώρες μαζί της, επισκέφθηκε το κέντρο παραπληγικών, έμαθε πολλά για τη ζωή τους, για τη ψυχολογία τους. Δεν είναι βιογραφία, δεν καταγράφει απλώς τη ζωή της κοπέλας που γνώρισε. Αυτό θα ήταν πιθανόν δημοσιογραφία, όχι όμως λογοτεχνία. Ταυτίστηκε με την ηρωίδα της, μπήκε στη θέση της και απέδωσε με τρόπο λογοτεχνικά άρτιο όλα τα συναισθήματα, τις σκέψεις, την πορεία της ζωής μιας τετραπληγικής που δεν τα έβαλε κάτω, που αγωνίστηκε και βίωσε την ευτυχία. Ρεαλισμός και λυρισμός, εξωτερικές περιγραφές και εσωτερικότητα συνδυάζονται αρμονικά στο βιβλίο. Ένα βιβλίο που θα πρέπει να διαβαστεί όχι μόνο από τους νέους που ασυλλόγιστα διακινδυνεύουν τη ζωή τους, όχι μόνο από όσους η μοίρα καθήλωσε σ’ ένα αναπηρικό καροτσάκι, αλλά από τον καθένα μας. Γιατί μέσα από την τραγική ιστορία αναδύεται μια απέραντη αισιοδοξία, γιατί διαβάζοντάς το συνειδητοποιούμε πως «Η δύναμη του ανθρώπου δεν έχει όρια».

Παρουσίαση του βιβλίου στη Λευκωσία. Βιβλιοπωλείο "Πάργα", 5/11/2014

Το μεγαλείο των Τεχνών...: Η Γιόλα Δαμιανού-Παπαδοπούλου μας μίλησε για το "Η...

Το μεγαλείο των Τεχνών...: Η Γιόλα Δαμιανού-Παπαδοπούλου μας μίλησε για το "Η...: Η πολυβραβευμένη Γιόλα Δαμιανού-Παπαδοπούλου είναι μία συγγραφέας την πένα της οποίας γνώρισα πριν από πολλά χρόνια αλλά που αγάπησα από...

Η ζωή είναι αγάπη Παρουσίαση Ζήνας Λυσάνδρου Παναγίδη

Στις 31 Οκτωμβρίου τα βιβλιοπωλεία Πάργα και οι Εκδόσεις Ψυχογιός έκαναν την πρώτη παρουσίαση του βιβλίου μου Η ζωή είναι αγάπη στην Πάφο. Ομολογώ πως ένιωσα αρκετή συγκίνηση, η ατμόσφαιρα που δημιουργήθηκε, η ζεστασιά του κοινού αλλά και η θερμή ομιλία που έκανε η Φιλόλογος Συγγραφέας Ζήνα Λυσάνδρου,  ήταν συναρπαστική. Τους ευχαριστώ όλους μέσα από την καρδιά μου.

Αναδημοσιεύω την παρουσίαση όπως ακριβώς έγινε:

Παρουσίαση Βιβλίου

Γιόλας Δαμιανού Παπαδοπούλου

«Η ζωή είναι αγάπη»

Εκδόσεις Ψυχογιός

Αθήνα 2014, σελ. 476

Της Ζήνας Λυσάνδρου Παναγίδη

Φιλολόγου, MSc

Ομολογώ ότι συγκλονίστηκα με το νέο βιβλίο της αγαπημένης μου φίλης Γιόλας Δαμιανού Παπαδοπούλου. Σοκ και δέος με κυρίευαν, καθώς διάβαζα χωρίς σταματημό. Αυτό το συναίσθημα, αλήθεια, έχει αρκετό καιρό να το νιώσω. Τούτο το σασπένς, θα έλεγα ότι είναι η πρώτη αρετή του βιβλίου «Η ζωή είναι αγάπη».

Το διάβασα, πριν κυκλοφορήσει, στο Ipad μου, ταξιδεύοντας για ένα γάμο σε ένα νησί των Δωδεκανήσων, τη Νίσυρο, στις 24 Σεπτεμβρίου. Στα αεροδρόμια, στα αεροπλάνα, στο ξενοδοχείο, σε καφετέρια. Σαν να είχα την αλογόμυγα του Σωκράτη  και δεν με άφηνε να ησυχάσω, αν δεν το τελειώσω. Τη δεύτερη μέρα, το είχα τελειώσει!

Η υπόθεση του μυθιστορήματος είναι η αληθινή ιστορία μιας κοπέλας που στα δεκαεννιά της χρόνια έμεινε τετραπληγική, μετά από δυστύχημα, χωρίς να φταίει η ίδια. Έτσι, από τη μια στιγμή στην άλλη ανατράπηκε όλη η ζωή της, χάθηκαν τα όνειρά της, βούλιαξε σε ένα τούνελ.

Η συγγραφέας έσκυψε με αγάπη και σεβασμό πολύ πάνω στο τεράστιο αυτό πρόβλημα, και σαν παντογνώστης αφηγητής αναδεύει στα έγκατα της ψυχής της ηρωίδας της και ανασύρει στην επιφάνεια έντονα συναισθήματα, φοβίες, ανασφάλειες, απογοητεύσεις, μακάβριες, πεισιθανάτιες σκέψεις, απελπισία, άφατη οδύνη, άρνηση ζωής!

Δεν μένει, όμως, εδώ.Το μυθιστόρημα «Η ζωή είναι αγάπη» είναι ένας ύμνος στη θέληση του ανθρώπου, την ψυχική δύναμη, την πίστη στον Θεό που είναι η μόνη καταφυγή σε δοκιμασίες μαμούθ, όπως αυτή. Η ζωή της ηρωίδας ακροβατεί πάνω σε ένα τεντωμένο σκοινί. Ανά πάσα στιγμή καραδοκεί ο δαίμονας της απαισιοδοξίας και της απελπισίας να τη ρουφήξει και να την κατεβάσει στα τάρταρα. Οι αρνητικές σκέψεις λες και πολεμούν να την εξουδετερώσουν. Ευτυχώς, όμως, καταφέρνει και  ξανάρχεται στην επιφάνεια. Αυτή η πάλη είναι διαρκής. Είναι ο αγώνας να κρατηθεί στη ζωή.

Παίρνοντας, λοιπόν, αυτή την ιστορία , η συγγραφέας με μαεστρία αλλά και με ανθρωπιστική διάθεση, υφαίνει στον λογοτεχνικό της αργαλειό ένα κιλίμι μοναδικής τέχνης. Η ηρωίδα, η Ιάνθη, από θύμα μεταμορφώνεται σε πρότυπο μεγαλείου ψυχής, σε έναν άνθρωπο που αγωνίζεται για το δίκαιο και την αρετή, σε έναν άνθρωπο της προσφοράς και της δράσης.

Είναι ο άνθρωπος που πέφτει και ξανασηκώνεται, και δίνει σε όλους μας κουράγιο για τα μικρά και τα ασήμαντα που μας συμβαίνουν στη ζωή και μας συνθλίβουν, γιατί δεν έχουμε πίστη. Η σύγκριση με την αρχοντιά της ψυχής της ηρωίδας, με το θάρρος της, την καρτερικότητα, την υπομονή, την αισιοδοξία της, την αυτοπεποίθηση, φανερώνει τη δική μας αναξιότητα, ποταπότητα, μικρότητα.

Αξίζει να αναφερθεί ότι η αφήγηση ακολουθεί ευθύγραμμη, Γραμμική πορεία, τα γεγονότα δίνονται με χρονολογική σειρά. Γύρω από την κεντρική ηρωίδα ζουν, κινούνται και δίνουν δυναμικά το παρών τους ένα πλήθος προσώπων, οι συγγενείς, οι φίλες, οι ομοιοπαθείς, με ποικιλία αντιδράσεων και συμπεριφορών.

 Η αφήγηση είναι πρωτοπρόσωπη, όταν  μιλά η ίδια η ηρωίδα ή η μητέρα της ή ο άντρας της, και μας εξομολογούνται τη δική τους διαδρομή σε αυτό το ταξίδι με την τετραπληγία της ηρωίδας.

Αναντίλεκτα, το μυθιστόρημα «Η ζωή είναι αγάπη» είναι και ένας ακόμη ύμνος για την αγάπη η οποία καταργεί τα διαχωριστικά τείχη που υψώνονται ανάμεσα στους αρτιμελείς και τους ανθρώπους με κάποιες αναπηρίες. Μας κάνει ευαίσθητους στον ανθρώπινο πόνο και στον ρατσισμό που υφίστανται οι «διαφορετικοί» άνθρωποι.

 Μας μαθαίνει, ταυτόχρονα, ότι πράγματα για μας αυτονόητα και απλά, για κάποιους συνανθρώπους μας είναι Γολγοθάς. Τελικά, η στάση μας απέναντι στα προβλήματα των άλλων μετρά και κρίνει την ανθρωπιά μας.

Θα ήθελα να μου επιτρέψετε να αναφερθώ και στα δικά μας συναισθήματα απέναντι στην ηρωίδα. Από τον οίκτο, τη συμπόνια, την παγωμάρα, μεταφερόμαστε σιγά-σιγά στην αποδοχή, τον θαυμασμό, την αγάπη, τη χαρά για τα ευχάριστα που έστειλε ο Θεός στην ηρωίδα μας: τον έρωτα ενός θαυμάσιου νεαρού, τον γάμο της με αυτόν τον όμορφο, ξεχωριστό νέο, τη συναίνεση των εμπλεκομένων σ' αυτόν τον γάμο, τη γέννηση του παιδιού της, την ανατροφή με τα χίλια δυο προβλήματα, την περηφάνια της για την αριστεία του γιου της.

Μαζί με την ηρωίδα μαθαίνουμε τη μεγάλη αρετή της ευγνωμοσύνης που ξεχειλίζει για τους ανθρώπους που τη βοήθησαν να βρει μέσα της δυνάμεις για να συνεχίσει όχι μόνο να ζει αλλά και να δημιουργεί. Ευγνωμοσύνη για τους ανθρώπους που την ανάστησαν στην Αγγλία, για τις κοπέλες που την υπηρετούν, για τους αγαπημένους της, για τον Θεό!

Ασφαλώς, πέρα από τα πραγματικά γεγονότα υπάρχουν και τα μυθοπλαστικά με τα οποία, όπως αναφέρει και η συγγραφέας στον πρόλογό της, «ζύμωσε» την Ιάνθη της.

Ένα, επιπλέον, πλεονέκτημα του βιβλίου είναι και οι όμορφες περιγραφές, το σκηνικό που στήνει κάθε φορά η συγγραφέας, που, κυρίως, έχει σχέση με αυτά που βλέπει κάθε φορά η Ιάνθη. Η φυσιολατρία είναι έντονη: τα δέντρα, τα λουλούδια, η φύση με τις ευωδιές της.

Είναι πρόδηλο ότι όλα αυτά που καταφέρνει η ηρωίδα για μας είναι ουτοπία, χίμαιρα. Διερωτόμαστε πώς είναι δυνατόν ο άνθρωπος να μπορεί να επιβιώνει υπ' αυτές τις συνθήκες. Σαν να κινείται σε έναν εξωπραγματικό κόσμο!

Επιλογικά, η συγγραφέας, έχοντας ως αφόρμηση μια πραγματική ιστορία, κατάφερε και μας εγκλώβισε, σαν την αράχνη στον ιστό της, με την περιγραφική ικανότητά της, τη δύναμη της φαντασίας, τον αφηγηματικό πλούτο, την έντονη διαγραφή των χαρακτήρων της, και κυρίως της Ιάνθης, με τις ψυχικές μεταπτώσεις και τις ανατάσεις της. Η ανάγνωση αυτού του μυθιστορήματος μας φέρνει πιο κοντά στο ον που λέγεται άνθρωπος! Μας εξανθρωπίζει!

«Η ζωή είναι αγάπη». Με μέθυσε η φίλη Γιόλα Παπαδοπούλου με τις αξίες και τα ιδανικά που μας προβάλλει, κι εγώ με τη σειρά μου την ευχαριστώ για τούτη την ευλογία και την τιμή να διαβάσω το βιβλίο της και να το παρουσιάσω σε ένα τέτοιο εκλεκτό ακροατήριο. Εύχομαι ο Θεός να της δίνει έμπνευση για να συνεχίσει να γράφει όμορφες ιστορίες με τον δικό της μοναδικό τρόπο, τον τρόπο της ευγένειας και της γλυκύτητας, της ευπρέπειας και της σοβαρότητας!

Σας ευχαριστώ από καρδιάς που είχατε την καλοσύνη να με ακούσατε